Wie de zaden beheerst, beheerst het leven op aarde

Wat als ik je zou vertellen dat het lot van onze vrijheid, onze gezondheid en zelfs onze toekomst in handen ligt van een paar bedrijven? Als je helemaal durft uit te filteren, zelfs een paar mensen.

Bedrijven die iets veel fundamentelers bezitten dan geld of macht: de zaden.

Zaden zijn het begin van al het leven op aarde. Van de voedselbossen tot de granen die we eten. Van de kruiden die we medicinaal gebruiken tot de gewassen die ons voeden.

Zaden zijn leven.

En als je de zaden beheerst, beheers je het leven zelf.

Toch hebben de meeste mensen hier geen enkel besef van.

De zaden waarmee de mensheid zichzelf duizenden jaren lang gevoed heeft – de oergranen, de inheemse gewassen, de rijke biodiversiteit die onze voorouders hebben bewaard en gecultiveerd – zijn in hoog tempo aan het verdwijnen.

Waarom?

Omdat enkele megabedrijven de wereldwijde zaadmarkt hebben overgenomen en patenten op voedsel hebben gelegd.

En wie de zaden beheerst, bepaalt wat we eten, hoe we eten en of we eten.

De wereldwijde voedselproductie draait niet meer om voeding. Het draait om controle.

En de grootste speler hierin? Monsanto.

Monsanto (nu onderdeel van Bayer) is één van de meest beruchte agrochemische bedrijven ter wereld. Ze hebben patenten op zaden en genetisch gemodificeerde gewassen en maken boeren over de hele wereld afhankelijk van hun producten.

Dat doen ze door traditionele, vrije zaden te vervangen met genetisch gemodificeerde (GMO) gewassen die:

• Niet kunnen worden hergebruikt – boeren moeten elk jaar opnieuw zaden kopen.
• Afhankelijk zijn van kunstmest en pesticiden – toevallig verkocht door dezelfde bedrijven.
• Beschermd zijn door patenten – wat betekent dat boeren die hun eigen zaden bewaren, juridisch worden vervolgd.

Dit is geen sci-fi dystopie. Dit gebeurt NU.

Boeren die eeuwenlang hun eigen zaden hebben geoogst en opnieuw geplant, worden aangeklaagd omdat hun gewassen ‘eigendom’ zouden zijn van Monsanto.

Dit is kolonisatie in een nieuwe vorm. Niet via wapens of legers… Maar via patenten en chemische afhankelijkheid.

Het is niet alleen Monsanto, zelfs ons kikkerlandje heeft mensen in het veld die er veel voor doen om eigenaarschap te krijgen over de zaden, en dus het leven.

Welke bedrijven proberen de zaden te beheersen?

• Syngenta (Zwitserland) – Grote speler in agrochemie en GMO-zaad.
• Corteva Agriscience (VS) – Voortgekomen uit Dow Chemical en DuPont, met een grote greep op genetische manipulatie van gewassen.
• Groupe Limagrain (Frankrijk) – Een van de grootste zaadbedrijven in Europa.
• KWS Saat (Duitsland) – Richt zich op de veredeling en genetische aanpassing van gewassen.
• Sakata (Japan) – Heeft een enorme invloed op de zaadmarkt wereldwijd.
• Rijk Zwaan (Nederland) – Een grote speler in de zaadindustrie, hoewel minder agressief dan Monsanto.
• Enza Zaden (Nederland) – Focust op veredeling en het verbeteren van groentegewassen.

Samen bezitten deze bedrijven bijna 60% van alle commerciële zaden ter wereld.

Wat betekent dat?

Dat een klein groepje bedrijven bepaalt welke gewassen we verbouwen, welke gewassen uitsterven, en welke afhankelijkheden boeren krijgen opgelegd. Voedselzekerheid neemt hiermee af, ook de kans op lange termijn voedsel (denk aan onze volgende generaties).

Wij, gewoon in ons dagelijks leven kunnen veel doen om wat tegen te gaan.

Een van de tips is om, wanneer je zelf een moestuin hebt of groente verbouwd, altijd te kiezen voor Open Pollinated zaden.

Tegenover de gepatenteerde en genetisch gemanipuleerde zaden staan de open pollinated zaden (ook wel zaadvaste rassen genoemd).

Dit zijn zaden die door natuurlijke bestuiving (wind, bijen, insecten) tot stand komen en generaties lang herbruikbaar blijven.

Waarom zijn open pollinated zaden zo belangrijk?

• Zelfvoorzienend – Je kunt ze oogsten, bewaren en opnieuw zaaien.
• Biodiversiteit – Ze behouden de genetische diversiteit die cruciaal is voor ons ecosysteem.
• Aanpasbaar – Ze evolueren mee met de natuurlijke omstandigheden.

Ik zou per definitie altijd kiezen voor biologische zaden of zaden waarvan je weet dat ze onbespoten zijn. Dit heeft naast de impact voor de aarde en biodiversiteit ook impact op de kracht van de plant. Als je zaden kiest, let dan hier op:

• Vermijd hybriden – Hybride zaden zijn kruisingen die in het eerste jaar sterke planten geven, maar waarvan de nakomelingen onvoorspelbaar zijn. Zaden hiervan kunnen niet worden hergebruikt.

• Zoek naar ‘OP’ of ‘Heirloom’ – Dit betekent dat het open pollinated, zaadvaste rassen zijn.

•  Koop betrouwbare leveranciers – Bijvoorbeeld De Bolster, een Nederlands bedrijf dat zich richt op 100% biologische zaden en een groot assortiment heeft, waarvan altijd keuzes die niet hybride zijn. (hybride wordt aangegeven met ‘F1’)
  Ik koop mijn zaden, pootgoed en fruitbomen en struiken altijd bij Plukkers.

Hybride zaden zijn niet per definitie slecht. Zaden worden bewust gekruist om planten te creëren die sneller groeien, meer opleveren en beter bestand zijn tegen ziektes en plagen. Deze zaden hebben hun kracht alleen in de eerste generatie. Bewaar je de zaden en zaai je ze opnieuw, dan krijg je planten die niet meer dezelfde eigenschappen hebben als hun voorgangers. Ze worden zwakker, minder productief of onvoorspelbaar in vorm en smaak. Dit maakt boeren en tuinders afhankelijk van zaadbedrijven, die elk jaar opnieuw hun zaden verkopen en zo de controle krijgen over de voedselproductie.

En daar stopt het niet. Door het massale gebruik van hybride zaden verdwijnen traditionele, zaadvaste gewassen uit onze ecosystemen. Dat betekent minder biodiversiteit, minder veerkracht en meer afhankelijkheid van een systeem dat draait op winst in plaats van vitaliteit. Waar hybride zaden vooral ontworpen zijn voor efficiëntie en uniforme productie, werken open-pollinated en heirloom zaden met de natuur mee. Ze kunnen jaar na jaar geoogst en opnieuw gezaaid worden, waardoor ze zich blijven aanpassen aan hun omgeving. Dit is hoe zaden in de natuur al duizenden jaren evolueren: vrij, regeneratief en in symbiose met hun omgeving. Als we echt in lijn willen leven met de aarde, dan is zaadsoevereiniteit een van de belangrijkste sleutels.

2 jaar geleden kwam ik voor het eerst bij Reclaim The Seeds.

Een event bij de Fruittuinen van west, een beweging die staat voor zaad soevereiniteit.

Reclaim the Seeds is een netwerk van zadenruilbeurzen in Nederland en België waar tuinders, boeren en activisten samenkomen om:

• Zaden uit te wisselen – Gratis of tegen eerlijke ruilvoorwaarden.
• Kennis te delen – Over zaadteelt, permacultuur en onafhankelijkheid in voedselproductie.
• Verzet te plegen tegen patenten op leven – Door zelf zaadsoevereiniteit terug te claimen.

Ik ben er nu 2x geweest (en ga over een paar weken weer heen) en daar kun je mooie inheemse planten en zaden kopen, zaden ruilen en er worden mooie workshops gegeven.

Kijk op Reclaim the Seeds voor alle datums en plekken.

Iemand die zich onvermoeibaar inzet voor zaadsoevereiniteit, biodiversiteit en voedselautonomie is Vandana Shiva. Vandana Shiva is een Indiase ecofeminist, wetenschapper en activiste. Ze strijdt tegen de monopolies van agrochemische bedrijven die patenten op zaden claimen en boeren afhankelijk maken van hun producten. Met haar organisatie Navdanya heeft ze talloze boeren geholpen om traditionele, zaadvaste gewassen te behouden en een regeneratief voedselsysteem op te bouwen.

Haar boodschap is sterk en komt tot leven in documentaires zoals The Seeds of Vandana Shiva, waarin haar strijd tegen genetisch gemodificeerde gewassen en industriële landbouw centraal staat. Ook in films als Seed: The Untold Story en The World According to Monsanto werpt ze licht op de gevaren van zaadpatenten en de vernietiging van biodiversiteit door multinationals.

Ze ziet zaden als het hart van leven en vrijheid. Door boeren te helpen hun eigen zaden te bewaren en opnieuw te zaaien, beschermt ze niet alleen oude gewassen, maar ook een eeuwenoude manier van leven die in harmonie is met de natuur. Haar werk is een oproep om terug te keren naar een voedselsysteem gebaseerd op diversiteit, autonomie en wederkerigheid met de aarde

Zaadsoevereiniteit = Vrijheid

Dit is geen klein landbouwvraagstuk.

Dit is de basis van onze vrijheid, onze gezondheid en onze toekomst.

Onze voorouders wisten dit. Zij kweekten, oogstten, bewaarden en deelden hun zaden zonder er ooit over na te denken. Maar ergens zijn we dat kwijtgeraakt.

En nu staan we op een punt waar het terughalen van onze zaden een daad van verzet is.